Kỳ 1: Nguyên nhân do đâu?

Sử dụng đất “vàng” không phép

DA TTTM Bờ Hồ (thành phố Thanh Hóa) được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt DA đầu tư tại Quyết định (QĐ) số 3430/QĐ-UBND ngày 9-11-2005. Chủ đầu tư là Công ty Sông Mã, với tổng mức đầu tư là 137,871 tỷ đồng. Sau nhiều năm thi công dang dở, Công ty Sông Mã đã chuyển nhượng lại DA này cho Công ty CP Kim loại màu Bắc Hà. Không lâu sau, Công ty CP Kim loại màu Bắc Hà tiếp tục chuyển nhượng cho Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ. Thời điểm này, DA đã được điều chỉnh tổng mức đầu tư lên tới hơn 200 tỷ đồng.

Cụ thể, ngày 22-4-2011, UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành QĐ số 1267/QĐ-UBND về việc thu hồi 3.249 m² đất của Công ty CP Kim loại màu Bắc Hà giao cho Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ để sử dụng vào mục đích khu căn hộ cao cấp và TTTM. Theo đó, vị trí, ranh giới khu đất DA này được xác định theo Trích lục bản đồ địa chính khu đất số 555/TLBĐ, tỷ lệ 1/500 do Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Thanh Hóa lập ngày 16-12-2010. DA có thời hạn sử dụng đất lâu dài; hình thức sử dụng đất Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất.

Theo QĐ số 259/QĐ-UBND, ngày 17-1-2012 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc phê duyệt giá giao đất có thu tiền sử dụng đất (TSDĐ) DA thì số TSDĐ mà Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ phải đóng là 77.742.000.000 đồng. Nhưng, do nộp chậm nên DN này phải nộp thêm số tiền phạt là 25.702.336.000 đồng.

Xác nhận của Cục thuế thành phố Thanh Hóa tại Thông báo số 1710/TB-CCT ngày 11-5-2018 cho thấy, Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ đã nộp đủ số TSDĐ và tiền chậm nộp vào ngân sách Nhà nước. Do đó, ngày 24-5-2018, Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số CN 012652 cho Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ với diện tích 3.249 m².

Tuy nhiên, theo Trích lục bản đồ địa chính số 341/TLBĐ, tỷ lệ 1/1000, do Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa lập ngày 24-5-2018, diện tích đất Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ đang sử dụng là 3.528,7 m². Như vậy, chiếu theo QĐ số 1267/QĐ-UBND ngày 21-4-2011 của UBND tỉnh Thanh Hóa thì DN này đang chiếm dụng và sử dụng không phép 279,7 m² đất. Việc sử dụng không phép 279,7 m² đất “vàng” nêu trên đã diễn ra nhiều năm, nhưng chẳng cơ quan chức năng nào biết đến và cũng chẳng ai xử lý (?).

Được biết, TTTM Bờ Hồ tọa lạc ở vị trí đắc địa với bốn mặt tiền, phía đông giáp đường Lê Hoàn; phía tây giáp đường Cao Thắng; phía nam giáp đường Nguyễn Trãi; phía bắc giáp đường Tống Duy Tân… Nơi đây được đánh giá là khu đất “vàng”, có hoạt động kinh, doanh buôn bán sầm uất bậc nhất của thành phố Thanh Hóa.

Theo Giám đốc một Sàn giao dịch Bất động sản trên địa bàn, 1 m² đất ở đây có giá trị không dưới 200 triệu đồng. Thế nhưng, ngay cả khi có tiền tỷ cũng không dễ thâu tóm được những miếng đất “vàng” ở khu vực này. Như vậy, chỉ cần nhẩm tính sơ bộ thì 279,7 m² đất “vàng” đã có giá trị hàng chục tỷ đồng.

Sai phạm chồng lên sai phạm

Ngoài vi phạm về đất đai, Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ còn “vướng” nhiều vi phạm được cho là nghiêm trọng về trật tự xây dựng (TTXD). Cụ thể, theo hồ sơ thiết kế được các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa phê duyệt, Tòa nhà chính DA TTTM Bờ Hồ có chiều cao 62,1 m, tương ứng 20 tầng. Tuy nhiên, thực tế tòa nhà đã thi công vượt quá hai tầng (22/20 tầng); khối đế tòa nhà được phê duyệt là bốn tầng, thực tế tòa nhà đã được thi công thành bảy tầng (vượt ba tầng ); tầng kỹ thuật là tầng 11, cao 2,4 m, thực tế thi công là tầng 7, cao 5,1 m; tổng chiều cao tòa nhà được phê duyệt (không tính tầng hầm) là 62,1 m, thực tế thi công 81,6 m, vượt 19,5 m.

Mặc dù, việc thi công còn dang dở, chưa đưa vào nghiệm thu, chưa hoàn thiện các hệ thống an toàn phòng cháy, chữa cháy, nhưng Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ vẫn cho các DN vào thuê mặt bằng kinh doanh. Theo quan sát, tại đây có sự hiện diện của các thương hiệu nổi tiếng như: Siêu thị điện máy Pico; Hightland Coffee; Kampai Hotpot; Thời trang hàng hiệu Barishidi Paris…

Ngày 29-12-2017, UBND TP Thanh Hóa đã ban hành QĐ số 13627/QĐ-XPVPHC xử phạt hành chính Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ số tiền là 45 triệu đồng về hành vi thi công xây dựng công trình sai với hồ sơ thiết kế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tại QĐ này, UBND TP Thanh Hóa yêu cầu Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ dừng thi công xây dựng tầng 21, hoàn tất hồ sơ đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh hồ sơ thiết kế DA.

Tiếp đó, ngày 7-5-2018, UBND TP Thanh Hóa có Công văn số 1648/UBND-QLĐT yêu cầu Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ dừng ngay việc thi công công trình và hoạt động kinh doanh khi công trình TTTM Bờ Hồ chưa được nghiệm thu đưa vào khai thác, sử dụng.

Tuy nhiên, bất chấp các quy định của pháp luật, ý kiến chỉ đạo của các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa, Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ vẫn tiến hành thi công công trình và mọi hoạt động kinh doanh, buôn bán của DN vẫn diễn ra bình thường, không gặp bất cứ trở ngại nào (?).

Câu chuyện vi phạm TTXD không còn là điều mới mẻ tại các đô thị, thành phố lớn trên cả nước. Thế nhưng, ngay cả khi những vi phạm được phát giác và xử lý triệt để, thì tình trạng trên vẫn cứ diễn ra. Cụ thể, ở DA này, những sai phạm của Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ đã rõ, tại sao các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa vẫn “bất lực” trong khâu xử lý?

Đùn đẩy trách nhiệm?

Được triển khai từ năm 2005, DA TTTM Bờ Hồ đã trải qua ba chủ đầu tư, do đó, để xác định được đơn vị nào sai phạm và mức độ sai phạm như thế nào là điều không hề dễ dàng. Căn cứ trên hồ sơ cho thấy, sau khi được thuê đất, Công ty Sông Mã đã thi công xây dựng phần móng, tầng hầm, phần thô tầng 1 và tầng 2 của công trình. Khi Công ty CP Kim loại màu Bắc Hà tiếp nhận, đơn vị này đã xây dựng tầng 3, tầng 4, tầng 5. Cuối cùng là Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ xây dựng các tầng còn lại và đang hoàn thiện công trình.

Như vậy, đơn vị đầu tiên thực hiện DA là Công ty Sông Mã, do đó, hoàn toàn có cơ sở để khẳng định chính DN này đã xây dựng công trình lấn chiếm ra ngoài phạm vi khu đất được cấp GCNQSDĐ 279,7 m². Không những thế, Công ty Sông Mã còn tự ý điều chỉnh lại hạng mục công trình trong mặt bằng quy hoạch khi xây dựng mà không báo cáo các cơ quan chức năng. Sai phạm của các đơn vị sau là sự nối dài sai phạm của Công ty Sông Mã.

Đương nhiên, những sai phạm này có một phần trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước tỉnh Thanh Hóa.

Thứ nhất, về phía Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa, theo ông Trịnh Xuân Ba, Trưởng phòng Quản lý đất đai, thì Sở TN&MT chỉ biết chứ không phải lúc nào cũng mang dây ra đo đạc việc xây dựng được, mà đây là trách nhiệm của quản lý trật tự đô thị thành phố và Sở Xây dựng (?). Tuy nhiên, tại Văn bản số 4987/STNMT-QLĐĐ ngày 14-8-2018, Sở TN&MT lại thừa nhận, đã không kiểm tra hiện trạng đất đai, không phát hiện được việc chủ đầu tư sử dụng không phép 279,7 m² đất, để đến khi rà soát cấp Giấy CNQSDĐ cho Công ty CP Đầu tư TTTM Bờ Hồ mới phát hiện ra.

Thứ hai, về phía Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, ông Vũ Thanh Bình, Trưởng phòng Phát triển đô thị khẳng định, DA này là DA do Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt, do đó công trình TTTM Bờ Hồ thuộc nhóm công trình không phải cấp phép xây dựng.

Về việc để xảy ra vi phạm TTXD, ông Vũ Thanh Bình cho rằng, trách nhiệm chính thuộc về chính quyền địa phương, cụ thể ở đây là UBND TP Thanh Hóa, Sở Xây dựng chỉ là đơn vị phối hợp, đôn đốc.

Tuy nhiên, Sở TN&MT tại công văn phía trên lại cho rằng, xảy ra sai phạm là do Sở Xây dựng không kiểm tra, giám sát để Công ty Sông Mã đầu tư xây dựng công trình trên đất không đúng theo mặt bằng quy hoạch xây dựng và DA đầu tư được phê duyệt.

Còn theo báo cáo của Sở TN&MT thì UBND TP Thanh Hóa, UBND phường Ba Đình đã không kiểm tra giám sát đầu tư, xây dựng của Công ty Sông Mã để đơn vị này xây dựng ra ngoài diện tích đất được UBND tỉnh cho thuê.

Trước những sai phạm xảy ra tại TTTM Bờ Hồ, các cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa dường như đang đùn đẩy trách nhiệm cho nhau.

(Còn nữa)