Từ rất sớm, các triều đại phong kiến Việt Nam đã xác định và thực thi chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Nhiều bản đồ, tư liệu, thư tịch cổ hiện còn được lưu giữ ở Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đã chứng minh rõ điều này. Sớm nhất là vào thế kỷ 15 dưới thời vua Lê Thánh Tông, bộ Hồng Đức bản đồ được hoàn thành đã xác định giữa Biển Đông có một địa danh mới được đánh dấu là Bãi cát vàng (tức Hoàng Sa). Đầu thế kỷ 17, chúa Nguyễn tổ chức “Đội Hoàng Sa” để khai thác và quản lý bãi cát vàng. Năm 1711, chúa Nguyễn tổ chức khảo sát, đo vẽ và quản lý Trường Sa hải chữ (tức quần đảo Trường Sa), đồng thời chúa Nguyễn tổ chức thêm “Đội Bắc Hải” để phối hợp khai thác hóa vật, kiểm tra, kiểm soát thực thi chủ quyền của Việt Nam trên toàn bộ khu vực biển đảo rộng lớn này.
Từ ngày 1-5-2014, Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan Hải Dương – 981 cùng hơn 80 tàu hải cảnh, tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, theo Công ước LHQ về Luật Biển 1982. Hành động của Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật Biển 1982 và tuyên bố ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết.
300 hình ảnh, tư liệu, hiện vật được chia thành ba phần, gồm: Phần một: Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam – Những bằng chứng lịch sử, giới thiệu những tư liệu, hình ảnh, hiện vật khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; Phần hai: bảo vệ chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa, giới thiệu hình ảnh, hiện vật phản ánh quá trình đấu tranh bảo vệ chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa của các lực lượng qua các thời kỳ lịch sử. Đặc biệt, triển lãm giới thiệu một số hình ảnh, hiện vật tiêu biểu như ảnh tàu Trung Quốc đâm chìm tàu ngư dân Việt Nam, đâm hỏng tàu Cảnh sát biển Việt Nam…; Phần ba: Giới thiệu Hoàng Sa, Trường Sa trong trái tim Việt Nam và bạn bè quốc tế, gồm những hình ảnh, tài liệu, hiện vật thể hiện sự quan tâm và tình cảm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, quân đội, nhân dân, các tổ chức chính trị, xã hội và kiều bào ta ở nước ngoài, với những hành động thiết thực chung sức bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương. Nhiều tổ chức quốc tế, các chính khách các nước lên tiếng ủng hộ Việt Nam trong việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, nhất là đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Triển lãm cũng là dịp tôn vinh, tri ân những cống hiến, đóng góp to lớn của các lực lượng giữ gìn, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, ghi nhận sự ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình, bạn bè quốc tế, đồng thời góp phần giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, cổ vũ quân và nhân dân ta phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, quyết tâm đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.