Hệ lụy dai dẳng

Sau gần một tháng triệt phá thành công tụ điểm ma túy lớn, cuộc sống đã bình yên trở lại. Tụ điểm ma túy của Nguyễn Thanh Tuân và Nguyễn Văn Thuận dựng lên đã bị san phẳng hoàn toàn. Người dân không còn hoang mang, lo sợ, đã thấy những nụ cười.

Trưởng bản Sồng A Tồng kể lại: Vùng đất này mọi người vẫn gọi là Lũng Xá. Nó nằm gọn trong một thung lũng, ngăn cách với bên ngoài, chỉ có đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Vào khoảng năm 2000, do số hộ dân đông, bản lại kéo dài bám theo con đường 102 nên đã được chia làm hai bản, lấy tên là Lũng Xá và Tà Dê. Tuy chia hai bản nhưng cùng chung nguồn gốc, mối liên hệ tình cảm, thân tộc của người dân thì hình như không có sự phân biệt mà vẫn gọi chung Lũng Xá - Tà Dê. Đặc điểm đáng chú ý là khu vực này liền kề với xã Xuân Nha sát ngay biên giới Việt - Lào. Nơi có những con đường mòn tiểu ngạch luồn rừng hiểm trở nên bọn tội phạm ma túy đã lợi dụng, lôi kéo một số người dân vào đường dây mua bán, vận chuyển ma túy qua biên giới.

Anh Hạnh, thuộc đội an ninh công an huyện Vân Hồ, cho biết thêm: Lũng Xá chính là bản của tên trùm ma túy Tráng A Tàng (Tangkengnam). Năm 2013, Tráng A Tàng cầm đầu cùng đồng bọn vận chuyển trái phép 265 bánh hêrôin đã bị phát hiện, bắt giữ tại tỉnh Bắc Giang. Trong tám đối tượng bị bắt có bố đẻ của Tàng, cùng vợ và em nuôi. Hệ lụy liên quan đến ma túy làm người mẹ của Tráng A Tàng cùng con, cháu của họ hiện đang phải sống trong cảnh cô đơn, nỗi buồn ly tán…

Trưởng bản Tà Dê bảo: Ở Lũng Xá - Tà Dê còn nhiều gia đình như thế này. Như hoàn cảnh thương tâm của gia đình Tráng A Chứ. Khi bố mẹ bị bắt vì buôn bán ma túy, Chứ mới 14 tuổi, em trai hơn hai tuổi, còn chưa nói sõi. Người chú là Tráng A Tòng phải mang hai anh em về nuôi. Năm 2014 người chú phải đứng lên cưới vợ cho Chứ, khi đó chưa đầy 17 tuổi, vợ mới 16. Dù biết chưa đủ tuổi kết hôn, nhưng chẳng ai nỡ ngăn cản là để sớm cho cháu có một gia đình. Vợ chồng người anh cùng cậu em trai trở về sống trong ngôi nhà của bố mẹ đẻ. Cuộc sống của những “đứa trẻ” chưa đủ lớn, chập chững vào đời, còn bố mẹ đấy mà chẳng khác gì “mồ côi”. Thương anh em Chứ, cuối năm 2017 bà con bản Tà Dê đã trích hơn một triệu đồng từ quỹ thanh toán dịch vụ môi trường rừng để hỗ trợ cho gia đình Tráng A Chứ.

Trường hợp bà Sồng Thị Dủ, sinh năm 1960, có con trai và con dâu cùng đi tù vì ma túy. Bà Dủ tuổi cao, chồng mất sớm, một mình nuôi một đàn cháu sáu đứa trong căn nhà đã rách nát. Thấy hoàn cảnh khó khăn, năm 2016 Quỹ tín dụng thị trấn nông trường Mộc Châu phối hợp Mặt trận Tổ quốc xã Lóng Luông dựng tặng bà ngôi nhà đại đoàn kết. Ngôi nhà cũ của vợ chồng người con đang chấp hành án tù đóng cửa để đó. Người dân ở đây thấy thỉnh thoảng bà Dủ lại mở cửa, đốt một đống lửa ở giữa nhà. Bà bảo là để nhà có hơi ấm, không muốn bàn thờ tổ tiên lạnh lẽo…

Theo thống kê, hiện nay ở hai bản Lũng Xá - Tà Dê có tới 16 đối tượng đang có lệnh truy nã đặc biệt về ma túy; 27 đối tượng đang thi hành án tại các trại cải tạo, tạm giam; 11 đối tượng đã chấp hành xong án phạt tù trở về tái hòa nhập cộng đồng. Đó là nhưng con số thuộc phần nổi của tảng băng chìm. Không ai biết phần chìm, khó nhìn thấy thì ma túy đã len lỏi vào biết bao nhiêu gia đình, đeo bám vào bao số phận con người. Nếu không triệt phá được tụ điểm ma túy, không chặn được “cơn bão” ma túy tràn qua Lũng Xá - Tà Dê thì không biết cuộc sống của người dân nơi đây còn đau khổ đến mức nào?

Nụ cười của người dân bản Lũng Xá - Tà Dê.

Vì cuộc sống bình yên

Cuộc sống của người dân hai bản Lũng Xá và Tà Dê những ngày chưa triệt phá được tụ điểm ma túy của Nguyễn Thanh Tuân và Nguyễn Văn Thuận hoang mang, căng thẳng ví như một quả bóng, nay đã được xì hơi.

Tuy vẻ bề ngoài đã bình yên trở lại, nhưng Lũng Xá - Tà Dê vẫn còn đó muôn nỗi lo, trăn trở, khó nói… Trưởng bản Tà Dê Sồng A Tồng, tâm sự: Xã Lóng Luông trở thành địa bàn đặc biệt phức tạp về ma túy. Hai bản Lũng Xá - Tà Dê lại là địa bàn phức tạp nhất của xã Lóng Luông về tệ nạn này. Cái khó là các đối tượng bị truy nã về ma túy lại toàn anh em, họ hàng trong bản. Ở đây gần như gia đình nào cũng có người liên quan đến ma túy làm cho công cuộc phòng, chống ma túy khó khăn hơn rất nhiều. Môi trường sống như vậy làm cho hai bản Lũng Xá - Tà Dê từng luôn có một bầu không khí nặng nề, căng thẳng bao trùm.

Nói về điều này, Trưởng công an huyện Vân Hồ, đại tá Phạm Văn Trực, tâm sự: “Sự thực, chúng tôi rất biết điều đó, thấu hiểu và chia sẻ với bà con nhân dân. Tôi cho rằng, để người dân Lũng Xá - Tà Dê có cuộc sống bình yên thật sự còn rất nhiều việc phải làm. Trong đó, phải làm trong sạch địa bàn; cấp ủy, chính quyền địa phương cần quan tâm nâng cao đời sống cho nhân dân”. Được biết, hiện Công an huyện Vân Hồ vẫn duy trì ở khu vực này một tổ công tác, thường xuyên phối hợp cơ sở tuyên truyền, vận động người dân chấp hành tốt chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, nắm bắt tâm tư tình tình cảm của bà con, đề xuất với tỉnh, huyện về chăm lo giải quyết những vấn đề thiết yếu, như: Nước sinh hoạt, đất sản xuất, việc chăm lo học hành cho các cháu…

Trở lại thăm bản Lũng Xá - Tà Dê, vô tình chúng tôi gặp đoàn công tác của huyện Vân Hồ vào kiểm tra cây giống. Phó Giám đốc Trung tâm khuyến nông huyện Vân Hồ Lò Ngọc Ngoan, cho biết: Sau hai năm khảo nghiệm, trung tâm đã tham mưu với UBND huyện hỗ trợ đồng bào ở đây 1,2 tỷ đồng tiền giống trồng cây bơ. Dự kiến sẽ trồng khoảng 6.000 cây bơ Sáp. Đến nay đã có 64 hộ đăng ký, ban đầu giao mỗi hộ trồng 30 cây. Nếu đúng như tính toán thì sau ba năm được chăm sóc tốt, có thể cho thu nhập đến 10 triệu đồng/cây.

Ngoài cây bơ, thời gian qua tại hai bản đã trồng thành công mô hình 2 ha cây chanh leo, 5 ha cây mận hậu ghép gốc đào. Đó có thể là khởi đầu của một hành trình mang lại cuộc sống ấm no thật sự cho đồng bào. Chúng tôi được biết, ngoài lo giúp người dân phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh, huyện Vân Hồ đang triển khai những việc làm cụ thể chăm lo đến con người. Đó là việc cử tuyển có địa chỉ, đào tạo con em của đồng bào ở hai bản Lũng Xá - Tà Dê theo chương trình riêng. Cách nghĩ, cách làm ấy là mong muốn về một lứa cán bộ cơ sở dám đoạn tuyệt hoàn toàn với ma túy.

Câu chuyện phòng, chống ma túy ở Lũng Xá - Tà Dê quả là không dễ dàng, không thể trong ngày một, ngày hai, mà cần một cái nhìn thấu đáo, cách ứng xử có văn hóa, cùng một giải pháp thích hợp mới có thể dẫn dắt bà con thoát ra khỏi hiểm họa ma túy.

Lóng Luông là xã vùng cao nội địa của huyện Vân Hồ, cách biên giới 15 - 20 km. Xã có 11 bản, tổng số 1.100 hộ dân sinh sống, trong đó dân tộc Mông chiếm 87%. Trên địa bàn xã có 29 đối tượng truy nã về tội ma túy, 134 người nghiện ma túy, 28 đối tượng sưu tra, hiềm nghi về ma túy, 72 đối tượng đang thi hành án tại các trại cải tạo, tạm giam. Hai bản Lũng Xá - Tà Dê là tâm điểm ma túy của xã Lóng Luông, hiện có tới 16 đối tượng đang có lệnh truy nã đặc biệt về ma túy; 27 đối tượng đang thi hành án tại các trại cải tạo, tạm giam; 11 đối tượng đã chấp hành xong án phạt tù trở về tái hòa nhập cộng đồng.