Yên Bái là tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc, học sinh dân tộc thiểu số chiếm trên 60%. Toàn Tỉnh có 8 trường phổ thông dân tộc nội trú ( PTDTNT) với gần 3.000 học sinh; 47 trường phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT) và 22 trường phổ thông có học sinh bán trú với gần 24 nghìn học sinh bán trú. Vì vậy, tỉnh Yên Bái đặc biệt quan tâm phát triển giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND - UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản tổ chức triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến giáo dục đào tạo vùng dân tộc thiểu số, miền núi trên địa bàn của Tỉnh, đồng thời ban hành chính sách riêng của tỉnh đối với học sinh dân tộc thiểu số và các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số như: Nghị quyết số 70/2020/NQ-HĐND, Nghị quyết số 32/2022/NQ-HĐND về một số chính sách hỗ trợ phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo tỉnh Yên Bái, giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết số 38/2023/NQ-HĐND ban hành quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo tỉnh Yên Bái từ năm học 2023-2024 đến hết năm học 2025-2026; kinh phí hỗ trợ của Tỉnh theo các Nghị quyết trên là gần 100 tỷ đồng, trong đó, quan tâm đến chính sách đối với giáo viên và học sinh dân tộc như: Quy định khoảng cách và địa bàn xác định học sinh trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh bán trú không thể đi đến trường và trở về nhà trong ngày; hỗ trợ kinh phí phục vụ việc nấu ăn cho học sinh bán trú; hỗ trợ kinh phí quản lý học sinh bán trú; hỗ trợ ăn trưa đối với học sinh trường phổ thông dân tộc bán trú học 2 buổi/ngày chưa đủ điều kiện hưởng chính sách theo Nghị định số 116/2016/NĐ-CP ngày 18/7/2016 của Chính phủ,...
Cô trò Trường Mầm non Nậm Mười, xã vùng cao, đặc biệt khó khăn của huyện Văn Chấn
Ngoài việc quan tâm hỗ trợ thông qua các chính sách, đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị, Tỉnh còn chỉ đạo ngành Giáo dục thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đối với học sinh người dân tộc thiểu số như: Thực hiện tốt công tác tăng cường tiếng Việt; bố trí đội ngũ, cơ sở vật chất để thực hiện công tác dạy học 2 buổi/ngày tại các trường PTDTBT; Sở GD&ĐT ban hành Quyết định quy định các nội dung giáo dục đặc thù, hướng dẫn xây dựng hệ thống hồ sơ quản lý các nội dung giáo dục đặc thù trong trường PTDTNT, PTDTBT (trên toàn quốc chỉ có tỉnh Yên Bái và một số tỉnh ban hành Quyết định quy định về nội dung, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục đặc thù)... Với sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh, đến nay chất lượng giáo dục của các trường vùng đồng bào DTTS từng bước được nâng lên.
Học sinh Trường PTDTNT THCS huyện Văn Chấn trong giờ học văn hóa. Ảnh: Trọng Nghĩa
Điểm nhấn nổi bật trong công tác Giáo dục dân tộc những năm học gần đây là giáo dục kỹ năng sống, giáo dục văn hóa dân tộc và thực hiện phong trào tương thân, tương ái. Theo đó, nhiều trường đã tích hợp giáo dục văn hóa dân tộc thông qua các môn học và các hoạt động ngoài giờ chính khóa,... qua đó, giúp học sinh có hiểu biết và biết trân trọng, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa dân tộc của dân tộc mình, với một số mô hình tiêu biểu như: Mô hình trường học nông trại, trường học du lịch, trường học hạnh phúc, trường học gắn với truyền thống văn hóa,...
Cô giáo Trường PTDTBT Tiểu học &THCS La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải dạy khâu, thêu
cho các em học sinh người đồng bào DTTS
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Yên Bái còn gặp một số khó khăn như: Chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo còn chưa đáp ứng với yêu cầu đặt ra trong thời kỳ mới và yêu cầu về nguồn nhân lực của Tỉnh hiện nay cũng như trong giai đoạn tiếp theo; Còn có sự cách biệt về chất lượng giáo dục giữa vùng thấp với vùng cao, vùng đồng bào dân tộc, giữa giáo dục phổ thông với giáo dục thường xuyên;Tại một số xã vùng cao, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trung học phổ thông còn thấp; Công tác phân luồng học sinh sau tốt nghiệp trung học cơ sở và trung học phổ thông chưa bền vững; Chất lượng giáo dục nghề nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động, cơ cấu ngành nghề đào tạo chưa hợp lý; Thiếu giáo viên. Tỷ lệ giáo viên hiện có so với định mức năm học 2023-2024 chỉ đạt 84,2%; đặc biệt là thiếu giáo viên tiếng Anh, số giáo viên tiếng Anh chỉ đạt 50% so với định mức, cá biệt huyện Mù Cang Chải chỉ có 01 giáo viên tiếng Anh.
Trường Tiểu học Phúc Sơn, thị xã Nghĩa Lộ tổ chức Chương trình ra mắt “Trường học hạnh phúc
gắn với du lịch”
Về chính sách: Chính sách, cơ chế tài chính cho trường PTDTNT theo Thông tư số 109/2009/TT-BTC được ban hành từ năm 2009 đến nay không còn phù hợp với tình hình thực tế; Cán bộ quản lý, giáo viên các trường có học sinh bán trú nhưng chưa đủ điều kiện chuyển đổi thành trường PTDTBT không được hưởng chế độ phụ cấp; Việc tính định mức hỗ trợ kinh phí phục vụ nấu ăn cho học sinh theo Nghị định số 116/2016/NĐ-CP quá thấp, không phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay.
Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Trần Huy Tuấn tặng Bằng khen của UBND tỉnh cho các tập thể có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua "Dạy tốt - Học tốt”. Ảnh: Đức Tưởng – TTXVN
Do đó, thời gian tới, tỉnh Yên Bái nói chung và ngành Giáo dục của Tỉnh nói riêng rất mong nhận được chính sách hỗ trợ đầu tư, đổi mới giáo dục, đặc biệt là tăng cường đội ngũ giáo viên chất lượng cao, bổ sung cơ chế đặc thù cho vùng dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái,... Hy vọng rằng, với sự quan tâm của Nhà nước, Chính Phủ, sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, sự chỉ đạo, hướng dẫn sát sao về chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo, công tác giáo dục dân tộc của tỉnh Yên Bái sẽ đạt được những thành tựu tích cực./.