Năm 2024, xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản chủ lực đạt kết quả tích cực, trong đó nổi bật là mặt hàng xuất khẩu gạo đạt kỷ lục cả về lượng và giá trị. Tuy nhiên, năm 2025, xuất gạo của Việt Nam được dự báo sẽ phải đối diện với nhiều khó khăn. Hiện, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu chào và ký kết các hợp đồng bán gạo.
Xuất khẩu gạo năm 2024 đạt kỷ lục cả về lượng và giá trị
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã đạt kỷ lục cả về sản lượng và giá trị, với khoảng 9 triệu tấn đem về 5,7 tỷ USD. Giá gạo xuất khẩu bình quân cũng đạt mức cao nhất từ trước tới nay với trên 600 USD/tấn, đưa giá bình quân xuất khẩu gạo của Việt Nam trong ba năm qua tăng ấn tượng, tăng trên 28%, và đưa kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng hai con số. Năm 2024, Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với 3,6 triệu tấn, chiếm 40% trong tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam và chiếm hơn 79% trong tổng số 3,68 triệu tấn gạo nhập khẩu của Philippines. Trong nhóm 15 thị trường Việt Nam xuất khẩu gạo lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Malaysia với mức tăng 2,3 lần so với năm 2023.
Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo sau Ấn Độ 17 triệu tấn, Thái Lan 10 triệu tấn. Để gia tăng sản lượng và giá trị xuất khẩu gạo, Việt Nam đang tạo dựng hướng đi khác biệt cho ngành hàng lúa gạo khi tập trung vào xuất khẩu gạo thơm, gạo chất lượng cao và giảm dần gạo cấp thấp. Trong sản xuất, người nông dân cũng tập trung sản xuất các giống lúa chất lượng cao, bán được giá đem lại hiệu quả kinh tế cao và được thị trường quốc tế ưa chuộng như: Đài Thơm 8, OM 18, các giống ST...
Cùng với xuất khẩu, Việt Nam cũng nhập rất nhiều gạo giá rẻ từ Ấn Độ, Pakistan… để phục vụ chế biến và tiêu dùng cho phân khúc bình dân. Ngoài ra, còn có nguồn lúa gạo từ Campuchia vừa phục vụ tiêu dùng, vừa xuất khẩu do nước này chưa có hạ tầng chế biến tốt như Việt Nam.
Thách thức xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2025
Theo các chuyên gia dự báo, xuất khẩu gạo năm 2025 nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức hơn so với năm 2024. Năm 2025, nguồn cung gạo thế giới sẽ trở nên dồi dào hơn khi có sự trở lại của Ấn Độ, với dự báo nước này có thể xuất khẩu 22 triệu tấn, tăng 5 triệu tấn so với năm 2024. Bên cạnh đó, thị trường nhập khẩu gạo năm 2025 dự báo Indonesia là nước nhập khẩu gạo lớn trên thế giới cũng sẽ giảm nhập khẩu, trong khi Trung Quốc đã giảm nhập khẩu gạo rất mạnh từ năm 2024.
Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, xuất khẩu gạo toàn cầu năm 2025 sẽ tăng lên 56,3 triệu tấn, cao hơn 2,3 triệu tấn so với dự báo đã công bố trước đó.
Đứng trước những dự báo về thị trường xuất khẩu gạo năm 2025, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cho rằng, giá gạo xuất khẩu có thể giảm nhẹ khi nguồn cung phục hồi, song cơ hội xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn có. Việt Nam đang ngày càng chú trọng đến chất lượng gạo xuất khẩu đảm bảo những tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của các thị trường nhập khẩu. Đây sẽ là lợi thế cạnh tranh chính của gạo Việt trong thời gian tới.
Đồng hành với các doanh nghiệp, Bộ Công Thương, trong thời gian tới sẽ tiếp tục tập trung vào các hoạt động xúc tiến thương mại, tận dụng hiệu quả ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại; hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến các thị trường mới, thị trường tiềm năng; tham gia vào các Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài; tiếp tục nâng cao năng lực dự báo, thông tin thị trường và những chính sách xuất nhập khẩu của các nước, kịp thời thông tin tới các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp về thị trường xuất khẩu giúp doanh nghiệp nắm bắt, có kế hoạch sản xuất phù hợp và tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tập trung nghiên cứu phát triển các vùng trồng lúa chất lượng cao, đồng thời chuyển đổi cơ cấu trồng lúa kết hợp với các mô hình nông nghiệp bền vững như: Lúa-tôm, lúa-cá.../.
PV