Chật vật tìm nơi ở…

Sau gần hai giờ đồng hồ “đánh vật” trên con đường dốc ngược, chúng tôi đến được điểm trường mới xây thuộc Trường mầm non Pú Nhi, ở trung tâm cụm sáu bản xã Pú Nhi. Đón chúng tôi bằng cái bắt tay thật chặt, người đàn ông trung niên thủng thẳng nói: “Là hôm nay chứ ngày mai hay ngày kia đoàn mới lên thì không chắc chúng tôi còn ở nơi này”.

Câu chuyện giữa nhóm phóng viên chúng tôi với Thượng tá Lê Thành Minh, Phó Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Điện Biên), Tổ trưởng Tổ công tác cắm tại cụm bản Pú Nhi cùng cán bộ, chiến sĩ thành viên tổ công tác bắt đầu như thế và cũng tự nhiên như thế. Trong căn phòng hơn 20 m2 tôi đếm có tám tấm phản ghép trải chiếu, đoán chừng là chỗ nghỉ của ít nhất tám người; ở giữa là hai tấm ván ghép có bộ ấm chén, vài cái cốc; xoong, nồi, bát đĩa, máy tính, máy in để chung một góc. Trên tường có bảng ghi lịch công tác, phân công công việc của cán bộ, chiến sĩ.

Nhấp một ngụm trà rồi Thượng tá Minh mới tiếp tục câu chuyện “vì sao ngày mai hay ngày kia không chắc các anh còn ở đây” bởi mới hôm qua, anh nhận thông tin phải lo nơi ở mới cho tổ công tác huyện yêu cầu tổ công tác chuyển đi. Nếu phải chuyển nữa thì đây là lần chuyển thứ ba trong chín tháng tăng cường về xã. Nhưng lần này thì khác những lần trước, bởi do nhà trường mở rộng thêm lớp học, nên dù có đảo lộn sinh hoạt cả tổ công tác ai cũng thấy vui.

Trước đó, khi bắt đầu triển khai hoạt động trên địa bàn cụm bản Pú Nhi (từ 1-4-2018), đích thân Thượng tá Minh đã gặp gỡ sáu gia đình có thể cho thuê hoặc mượn nhà. Nhưng cả sáu đều lặng thinh.

Mấy ngày sau, liên lạc với chủ một ngôi nhà bỏ không ở trung tâm bản Pú Nhi D, anh Minh thuê được nhà với giá hai triệu đồng mỗi tháng. Chuyển đến ở được hai ngày, thì lại bị đòi nhà đề nghị chuyển đi nơi khác ngay. Chuyển đi rồi lại chuyển đi, riêng việc lo chỗ ăn nghỉ cho cán bộ, chiến sĩ trong tổ công tác là cả vấn đề mà người “thủ lĩnh” từng bốn lần tăng cường cơ sở như anh Minh chưa gặp bao giờ.

Thấy các anh trong tổ công tác cứ vài ngày nơi này lại vài ngày nơi kia, cô Cao Thị Thế, Hiệu trưởng Trường mầm non Pú Nhi mới đề nghị các anh về ở tạm phòng học trên khu trường đang xây, tuy ngổn ngang đất đá nhưng được cái là ổn định hơn…

Mãi sau này khi ở cùng, làm việc cùng bà con dân bản, Thượng tá Minh và cán bộ, chiến sĩ mới vỡ ra cái “nguyên do” không chỗ nào ở lâu được là do người nghiện ma túy, đối tượng buôn bán ma túy ở sáu bản dùng sức ép đến các người dân để yêu cầu tổ công tác dời đi. Sự thật là như thế!

… Dốc lòng vì bình yên cho dân

Triển khai Kế hoạch 750 ngày 30-3-2018 của UBND tỉnh về mở cuộc vận động củng cố địa bàn trọng điểm phức tạp về tội phạm, tệ nạn ma túy tại huyện Điện Biên Đông, Tổ trưởng Lê Thành Minh căn cứ nội dung văn bản của tỉnh để xây dựng kế hoạch cụ thể của tổ, phân công nhiệm vụ đến từng thành viên. Theo đó, cùng với rà soát địa bàn, nắm tình hình nhân khẩu, hộ khẩu, các vấn đề an ninh - trật tự, hoạt động tôn giáo trái phép trên địa bàn, Tổ trưởng Minh đã tự mình hệ thống các quy định pháp luật về buôn bán ma túy, phòng, chống mua bán người, di cư tự do và các nội dung cơ bản về xây dựng nông thôn mới, tuyên truyền nâng cao ý thức lao động, sản xuất, bảo vệ rừng.

Sau đó, cán bộ trong tổ dịch song ngữ tiếng Việt, tiếng Mông để công tác tuyên truyền đạt hiệu quả. Tổ công tác đã thực hiện 10 buổi họp dân tại sáu bản, với sự tham gia của hơn 300 gia đình. Trong các buổi họp dân, tổ phát phiếu để nhân dân tố giác đối tượng bán lẻ ma túy, nghiện ma túy, nghiện ma túy hay trộm cắp tài sản. Đồng tình với cách làm của Tổ công tác, 319 hộ dân ở sáu bản: Pú Nhi A, Pú Nhi B, Pú Nhi C, Pú Nhi D, Pu Cai, Háng Giống đã tự nguyện ký cam kết bảo đảm an ninh trật tự; nhân dân tố giác thêm sáu điểm bán lẻ ma túy, 14 người nghiện ma túy có biểu hiện trộm cắp và hai trường hợp tàng trữ vũ khí tự chế. Với sự giúp đỡ tích cực của nhân dân, Tổ công tác đã hoàn thiện rà soát, lập danh sách 55 người nghiện ma túy; 15 đối tượng tù tập trung cải tạo tha về; lập hồ sơ, gọi hỏi, răn đe 35 đối tượng bán lẻ ma túy, nghiện hút ma túy.

Còn với bốn gia đình có người trốn truy nã, tổ đã gặp gỡ, động viên và gửi thư kêu gọi đầu thú; 48 gia đình có người thân đang chấp hành án phạt tù tại các trại cải tạo thì các thành viên tổ thay nhau đến thăm hỏi, động viên, nắm nguyện vọng tâm tư. Mỗi ngày đều gặp gỡ, trò chuyện; việc tang ma, cưới hỏi của nhân dân các bản đều có sự chia sẻ, động viên từ tổ công tác nên bây giờ, nhân dân coi thành viên tổ công tác như người trong bản chứ không lảng tránh, kỳ thị như trước nữa.

Điểm lại những việc đã làm, Tổ trưởng Lê Thành Minh thoáng chút suy tư. Anh bảo, mừng là đã thống kê, hệ thống đầy đủ số liệu về dân cư, địa bàn, tình hình vi phạm pháp luật và cũng mừng vì đã gỡ được rào cản xa lánh phía nhân dân. Cũng khi về cơ sở, Thượng tá Minh và đồng đội đã hiểu thêm nỗi niềm những người dân nghèo khó. Trừ một số đối tượng cầm đầu các đường dây ma túy cộm cán, như: Sủng A Minh, Hạng Cáng Dơ… còn hầu hết người Mông ở Pú Nhi đáng thương nhiều hơn đáng trách. Họ vì nhận thức hạn chế, vì nhẹ dạ mà bị lôi kéo nghiện ngập rồi sa chân vào đường dây của kẻ buôn bán ma túy.

“Góc” riêng người cắm bản

Thấu hiểu, cảm thương với cuộc sống người dân, mỗi thành viên trong tổ công tác cũng thấu cả những “góc” riêng của mỗi đồng đội mình. Chia nhau gói mì chai nước, dìu nhau về bản lúc trời chiều, người nào cũng sẵn lòng làm đỡ việc cho bạn nhưng việc riêng lại không thể lo thay. Như chiến sĩ Vàng A Dính đấy, công tác cách nhà có mấy chục km mà vợ trở dạ sinh con cũng không thể về. Thương Dính lắm nhưng cũng gần một tuần sau Tổ trưởng Lê Thành Minh mới sắp xếp để Dính tranh thủ về thăm vợ gặp con được một đêm. Sớm hôm sau, Dính lại tức tốc về tổ công tác để kịp buổi họp dân trên bản Háng Giống đã hẹn trước vào lúc bảy giờ.

Trên đường cùng chúng tôi đến bản Pu Cai, Dính kể thêm “góc” riêng từng anh em trong đội. Anh Thành có mẹ ốm mấy tháng không về được; anh Mua con ốm nằm viện cũng không biết vì người nhà giấu, mãi khi đọc báo cáo quý của công đoàn cơ quan thì anh Mua mới biết con mình ốm phải nằm viện; chú Minh tổ trưởng cũng vậy, lên được ba tháng thì tụt sáu kilogam, cái quần khi chú đem lên giờ mặc như cái... váy. Nhìn tội lắm! Dính kể chuyện và cười vô tư, còn tôi nghe cay cay nơi khóe mắt suốt chiều.

Cử mấy chiến sĩ đưa đoàn chúng tôi trở về UBND xã Pú Nhi, Thượng tá Lê Thành Minh còn dặn anh em: “Đi từ từ, đường núi quanh co hiểm trở, an toàn là trên hết”, rồi anh đến bắt tay tạm biệt từng người. Chúng tôi rời bản Pú Nhi A khi ánh chiều chạng vạng. Trên kia, những ngọn núi đang tím dần dưới bầu trời chiều đông. Nhìn dáng tất tả lo toan của viên sĩ quan từng cùng đồng đội bóc gỡ hàng trăm chuyên án ma túy và các loại tội phạm hình sự khác, tôi chợt nhớ lời Trưởng bản Pú Nhi A - Hạng A Chống, đã nhắc mấy lần khi nói về bình yên ở Pú Nhi hôm nay. Lời lẽ mộc mạc mà chân thật, Hạng A Chống bảo rằng: Chú Minh làm cho dân bản hiểu, quý cán bộ. Có cán bộ và chú Minh ở cùng, dân bản yên tâm hơn!

Vì ma túy nên nhiều năm qua ở Pú Nhi hoang vắng, tiêu điều. Cả sáu bản có 319 nóc nhà vậy mà đếm sơ cũng trên trăm người liên quan đến ma túy; nhiều nhà ngay trung tâm bản Pú Nhi A bỏ hoang vì… gia chủ lĩnh án tử hình, người thân biệt tích tha hương. Nhiều gia đình chồng nghiện lại rủ vợ nghiện để có người kiếm cái cùng hút; con cái nheo nhóc, đói khổ. Có gia đình chồng trốn truy nã còn vợ thì đi đâu không ai biết, con của họ sống nhờ bát cơm, củ mài nhân ái của hàng xóm tốt bụng.